Sojusz Fallen

Ricko

POWSTANIE LISTOPADOWE I WIELKA EMIGRACJA

POWSTANIE LISTOPADOWE - polskie powstanie narodowe przeciw Rosji, 29 IX 1830 - X 1831, upadło po przegranej wojnie z Rosją

1.SPISEK PODCHORĄŻYCH
a)1828r. - zawiązanie spisku w warszawskiej szkole podchorążych piechoty (ppor. Piotr Wysocki), obawa o wykrycie spisku przyśpieszyła wybuch powstania
b)Wybuchy rewolucji w Belgii i Francji, car chciał wysłać tam wojsko polskie (w ramach świętego przymierza), a do Polski miała wkroczych armia rosyjska co groziło utratą autonomii

2.NOC LISTOPADOWA
a)w nocy 29 IX 1830r. dwudziestu kilku spiskowców pod wodzą P.Wysockiego opanowuje Belweder (siedzibę księcia Konstantego, któremu udało się uciec)
b)Zdobycie Arsenału, opanowanie stolicy, wycofanie się księcia Konstantego z miasta

3.POWSTANIE
a)Zła organizacja powstania, władza pozostała w rękach Rady Administracyjnej, która bezzwłocznie chciała się porozumieć z Konstantym i rozbroić powstańców
b)Reaktywowanie Towarzystwa Patriotycznego chcącego wojny z Rosją, powołanie Rządu Tymczasowego szukającego ugody z Rosją
c)5 XII - gen. J.Chłopicki dyktatorem powstania, jego celem ugoda z Rosją i zakończenie powstania (Car żądał bezwarunkowej kapitulacji)
d)18 XII - Sejm ogłasza powstanie narodowe, J.Chłopicki podaje się do dymisji, jego następca Michał Radziwiłł
e)Władzę przejmuje Towarzystwo Patriotyczne, sejm podejmuje decyzję o detronizacji Mikołaja I (zerwanie unii personalnej, niepodległość Królestwa), Wyłonienie Rządu Narodowego (A.Czartoryski)

4.WOJNA POLSKO-ROSYJSKA
a)6 II 1831 - wkroczenie do Polski 115-tysięcznej armii rosyjskiej pod dowództwem Iwana Dybicza, Polacy przeciwstawiają 54tys. żołnierzy
b)Wygrane bitwy pod Stoczkiem (14 II), Dobrem (17 II) i Wawrem (19/20 II), nierozstrzygnięte starcie pod Olszynką Grochowską (25 II) - wstrzymanie marszu rosyjskiego
c)Wybuch powstania na Żmudzi, Litwie i Białorusi
d)Plany gen. I.Prądzyńskiego, by nie dopuścić do połączenia się sił rosyjskich - zwycięstwa pod Dębem Małym i Wawrem (31 III) oraz Iganiami (10 IV), Rosjanie jednak rosną w siłę - wygrana bitwa pod Ostrołęką (26 V) przełomem powstania, marsz na Warszawę
e)Demonstracje i rozruchy w Warszawie inspirowane przez Towarzystwo Patriotyczne, wieszania nieudolnych generałów i osób podejrzewanych o zdradę
f)6 IX - atak Rosjan na stolicę, 8 IX - kapitulacja Warszawy, rozpad sejmu, Rządu Tymczasowego, wojska (żołnierze przekraczali granice Prus i Galicji)

5.SKUTKI POWSTANIA
a)Wprowadzenie stanu wojennego, olbrzymie kontrybucje, utrzymywanie 100-tysięcznej armii rosyjskiej na terenach Polski, surowe wyroki, zsyłki na Sybir, konfiskaty majątków uczestników powstania
b)Wcielenie Królestwa do Rosji, władza w Radach Stanu i Administracyjnej prawie całkowicie w rękach Rosjan
c)Zawarcie przez Rosję, Austrię i Prusy układu o przeciwdziałaniu polskim próbom powstańczym (1833)
d)Województwa zamieniono na gubernie, wprowadzono rosyjski system monetarny, rosyjskie wagi i miary, kodeks karny oraz surową cenzurę
e)Szkolnictwo podporządkowane Petersburgowi, rosyjski obowiązkowym przedmiotem, zamknięcie uniwersytetów w Wilnie i Warszawie

6.WIELKA EMIGRACJA
a)Represje rosyjskie i nadzieja na pomoc państw zachodnich przyczyną wyjazdów polskich patriotów (ok.9-11tys.) do Francji, Anglii, Szwajcarii i Ameryki
b)W Paryżu powstaje Komitet Narodowy Polski (1831-32, J.Lelewel), jego celem skupienie emigracji w walce o niepodległość
c)Utworzenie radykalnego Towarzystwa Demokratycznego Polski (1832), program na podstawie socjalizmu utopijnego
d)Gromady Ludu Polskiego - kolejna organizacja radykalna głosząca hasła utopijne, chęć wywołania kolejnego powstania narodowego
e)Obóz Hotelu Lambert (Paryż - ks. Adam Czartoryski), konserwatyści, nie chcą wybuch kolejnego powstania, dążą do przywrócenia postanowień kongresu wiedeńskiego (Królestwo Polskie), a w późniejszym czasie liczą na wybuch wojny angielsko-rosyjskiej
f)Ugrupowania emigracyjne utrzymywały kontakt z krajem za pomocą emisariuszy
g)Duże znaczenie działalności kulturalnej na emigracji (A.Mickiewicz, J.Słowacki, Z. Krasiński, C.K. Norwid)